Bệnh kí sinh trùng đường máu ở gà được coi là một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất, làm giảm khả năng sinh trưởng và sinh sản của gà. Mặc dù khả năng lây nhiễm thấp nhưng tỷ lệ tử vong khi bị nhiễm bệnh rất cao do hệ thống miễn dịch của gà suy yếu nhanh chóng và thiếu máu lan rộng. Để tìm hiểu thêm về bệnh kí sinh trùng đường máu ở gà, hãy khám phá cách phòng ngừa và điều trị để giảm thiểu thiệt hại về kinh tế.
Bệnh kí sinh trùng đường máu ở gà là gì?
Theo tham khảo từ những người tham gia nhà cái Bet88, bệnh kí sinh trùng đường máu ở gà còn được gọi là bệnh sốt rét gà. Bệnh này lây truyền qua muỗi, ve, v.v. Bằng cách cắn và truyền bệnh cho gà, động vật nguyên sinh phát triển và ký sinh trên các tế bào hồng cầu của gà.
Bệnh kí sinh trùng phát triển mạnh ở vùng khí hậu ẩm và ấm. Bệnh xuất hiện ở các trang trại chăn nuôi gia cầm ở nhiều nước, trong đó có Việt Nam. Theo thống kê của các nhà nghiên cứu Việt Nam, hằng năm vào mùa ấm, từ tháng 3 đến tháng 8, số lượng gà mắc bệnh rất cao, gây dịch, diễn biến phức tạp, giải quyết nhanh và toàn diện, gây thiệt hại đáng kể cho các trang trại.
Nguyên nhân gây bệnh kí sinh trùng ở gà
Bệnh do một loại ký sinh trùng đơn bào có trong máu gà, Leucocytozoon gây ra. Đây là một họ trùng roi thuộc bộ Haemosporia , ngành Protozoa . Theo thống kê, hiện nay có khoảng 67 loài Leucocytozoon spp. Các loài này gây bệnh cho hơn 100 loài gia cầm, chim nước và các loài chim khác.
Động vật nguyên sinh ký sinh nhỏ dần dần phân chia thành hợp tử rồi di chuyển đến tuyến nước bọt của vật chủ trung gian như muỗi, cá đĩa, ve, v.v. Bằng cách truyền bệnh cho gà mái, máu kí sinh trùng phá hủy các tế bào hồng cầu và bạch cầu của gà mái, gây thiếu máu, sức khỏe kém và sảy thai ở gà mái mang thai. Sau đó, nó dần dần xâm chiếm các cơ quan nội tạng khác như gan và thận, gây dị tật và chảy máu.
Bệnh này lây truyền qua vật chủ là côn trùng hút máu, truyền sang gà. Do đó, bệnh này hiện diện ở hầu hết các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là ở các quốc gia có khí hậu thuận lợi cho sự phát triển của côn trùng hút máu. Với khí hậu nhiệt đới nóng ẩm và nhiều ao, hồ, kênh, mương, các quốc gia Đông Nam Á rất dễ mắc bệnh này.
Triệu chứng bệnh kí sinh trùng ở gà
Bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến gà trên 35 ngày tuổi và đàn gà bị muỗi đốt nhiều vào mùa mưa. Các triệu chứng thường gặp ở gà mang máu kí sinh trùng được chia thành hai dạng:
- Dạng cấp tính
- Dạng mãn tính
Ở dạng cấp tính, thời gian ủ bệnh thường là 7 đến 12 ngày. Trong thời gian này, gà biểu hiện các triệu chứng sau:
- Sốt rất cao 44 độ C, uống nhiều nước, tiêu chảy phân vàng xanh, trắng xanh, đôi khi phân có màu xanh như lá chuối.
- Gà run rẩy vì lạnh, đi không vững, có mào và yếm nhợt nhạt, có nhiều chất nhầy chảy ra từ miệng, sụt cân nhanh, lông xù và vùi đầu vào cánh để tìm nơi ấm áp để làm ấm cơ thể (dưới bóng đèn hoặc dưới ánh nắng mặt trời).
- Gà bị bệnh sẽ ho, khó thở, co cổ, nằm một mình, nhắm mắt hoặc co cụm lại, sau đó bỏ ăn và chết.
Lúc đầu, gà chết rải rác vào ban đêm, sau đó là ban ngày. Số lượng tăng lên hằng ngày. Nếu không được điều trị kịp thời, có tới 70% số gà có thể chết sau gần một tháng mắc bệnh. Những con gà chết có ho ra máu từ miệng và mũi, mào sẫm màu và cổ cụt.
Ở gà mái đẻ, ngoài các triệu chứng điển hình nêu trên, còn có hiện tượng giảm sản lượng trứng và trứng nhỏ bất thường, thường có vỏ mềm, giòn hoặc vỏ rất dày. Khi trứng của gà mái bệnh đạt tiêu chuẩn được ấp, tỷ lệ phôi và tỷ lệ nở giảm mạnh, nhiều gà con chết trong vòng 3 đến 5 ngày đầu.
Dạng mãn tính, còn được gọi là dạng mang mầm bệnh, tại một thời điểm nào đó dạng cấp tính sẽ chuyển thành dạng mãn tính và xảy ra nhiều hơn ở gà trưởng thành với các triệu chứng sau:
- Sốt liên tục, chán ăn rồi lại ăn tiếp.
- Đôi khi bị tiêu chảy, đôi khi không, phân xanh, chậm lớn, thiếu máu, niêm mạc nhợt, mào sẫm màu, .
- Gà lười vận động, thiếu máu nhưng không ngừng tìm kiếm thức ăn nên gầy gò và ít khi chết, đây chính là nguồn bệnh tiềm ẩn nguy hiểm.
- Gà mái đẻ giảm tỷ lệ đẻ hoặc có thể ngừng đẻ hoàn toàn. Một số biểu hiện triệu chứng liệt chân. Tỷ lệ tử vong khoảng 5 đến 20%.
Bệnh tích của bệnh kí sinh trùng đường máu ở gà
Theo thông tin tổng hợp từ trang đá gà uy tín Bet88, quan sát những con gà chết do bệnh kí sinh trùng đường máu ở gà thường cho thấy:
- Xuất huyết ngoài với các triệu chứng như: các đốm ở cơ ức, cơ đùi, dưới da, chân và cánh của gà bệnh.
- Máu của gà bị nhiễm bệnh thường loãng và rất khó đông, thậm chí không thể đông được.
- Gà chết đột ngột có cục máu đông ở ngực, ứ máu ở phổi, cục máu đông ở khoang bụng, khi cắt máu thì máu loãng và chậm đông.
- Gan và lách sưng, nhợt nhạt, mềm và giòn, trên bề mặt có nhiều đốm hoại tử hoặc các đốm chảy máu tròn, hoặc trong một số trường hợp, gan bị teo lại và có màu đen sẫm hoặc xanh đen.
- Thận bị sưng và lồi ra, mép thận bị xuất huyết và có nhiều đốm trắng trên bề mặt thận.
- Buồng trứng và ống dẫn trứng bị viêm và thoái hóa, trứng chưa trưởng thành bị vỡ, gây viêm phúc mạc.
Cách điều trị bệnh kí sinh trùng ở gà
Khi bệnh máu kí sinh trùng xảy ra ở gà, cần điều trị theo 3 bước sau:
- Bước 1: Dừng ngay vật chủ trung gian
- Bước 2: Sử dụng thuốc cụ thể
- Bước 3: Thực hiện phòng ngừa bệnh tật lâu dài
Bước 1: Ngăn chặn ngay vật chủ trung gian
Cần tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh và ngăn chặn ngay sự tiếp xúc giữa vật chủ trung gian (côn trùng, muỗi, gián,…) với đàn gà bằng cách:
- Dọn dẹp và vệ sinh toàn bộ khu vực cắm trại để ngăn côn trùng ẩn náu.
- Sử dụng thuốc diệt côn trùng và thuốc xịt muỗi trong và xung quanh trại.
- Thay thế bằng bộ đồ giường mới đã được khử trùng.
Bước 2: Sử dụng thuốc đặc trị
Bệnh do ký sinh trùng máu gây ra cần sử dụng kháng sinh đặc hiệu như sulfamonomethoxine và trimethoprim. Liều lượng và cách điều trị phải theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Phương pháp điều trị này không chỉ điều trị bệnh mà còn ngăn ngừa nhiễm trùng, chảy máu và tan máu. Trong trường hợp sốt, hãy sử dụng thuốc hạ sốt như paracetamol.
Ngoài ra, kết hợp với các loại thực phẩm bổ sung tăng sức đề kháng cho gà như vitamin A, vitamin K3 để giúp gà nhanh chóng phục hồi sức khỏe.
Bước 3: Thực hiện phòng ngừa bệnh tật lâu dài
Sau khi điều trị bệnh máu kí sinh trùng , cần thực hiện phòng bệnh lâu dài cho đàn. Trộn sulfamonomethoxine vào thức ăn của đàn với liều phòng bệnh, bón liên tục trong 5-7 ngày, sau đó để yên khoảng 3-5 ngày, sau đó trộn lại (nhất là vào mùa mưa ẩm).
Cùng với đó, sử dụng thuốc bổ gan thận để tăng hiệu quả của thuốc và thúc đẩy quá trình đào thải thuốc qua thận, do đó ngăn ngừa tổn thương gan và thận (thuốc bổ gan thận có thể dùng chung với thuốc phòng ngừa trong 5-7 ngày rồi dừng theo phác đồ dùng thuốc hoặc cũng có thể dùng sau khi dùng thuốc phòng ngừa theo phác đồ phối hợp các thuốc khác).
Dung dịch uống Retonic bổ sung vitamin, khoáng chất và axit amin giúp cải thiện và phục hồi hiệu quả các tế bào gan, thận bị tổn thương ở gà với liều dùng 1 ml/3-4 lít nước.
Cách phòng ngừa bệnh kí sinh trùng ở gà
Bước 1: vệ sinh
Vệ sinh chuồng trại gia cầm và đảm bảo thông gió tốt, tránh xây dựng chuồng trại gia cầm ở những vùng bị ngập lụt. Dọn sạch bụi rậm và phun thuốc trừ sâu khắp khu vực nuôi để loại bỏ vật chủ trung gian mang mầm bệnh. Tăng cường các biện pháp chăm sóc và quản lý để cải thiện sức khỏe của đàn gà.
Rắc trấu xuống sàn, với tỷ lệ 1 kg cho 10 đến 20 m² diện tích bề mặt chuồng. Phun thuốc khử trùng chuồng thường xuyên. Thuốc khử trùng Advance APA Clean sẽ giúp khử trùng chuồng và môi trường xung quanh hiệu quả, bảo vệ gà khỏi các bệnh nhiễm trùng qua đường máu.
Bước 2: Kiểm soát bằng kháng sinh
Trong trường hợp bùng phát, hãy cách ly những con gà khỏe mạnh và trộn chúng với sulfamonomethoxine, một loại kháng sinh, để phòng ngừa bệnh. Cho chúng ăn liên tục trong 5 đến 7 ngày, sau đó để chúng nghỉ ngơi trong 3 đến 5 ngày, sau đó trộn lại. Theo dõi đàn thường xuyên để phát hiện và điều trị các trường hợp nhanh chóng và ngăn ngừa nhiễm trùng lan rộng.
Bước 3: Sử dụng men vi sinh, vitamin và khoáng chất
Vắc-xin phòng bệnh kí sinh trùng qua đường máu hiện chưa có trên thị trường, giá thành còn rất cao nên tỷ lệ tiêm phòng thấp. Do đó, cách phòng bệnh tốt nhất là bổ sung chất điện giải và vitamin hàng ngày cho gà để nâng cao hiệu quả sử dụng thức ăn và tăng cường sức đề kháng.
Mặc dù bệnh kí sinh trùng đường máu ở gà lây lan chậm, nhưng tỷ lệ tử vong đặc biệt cao nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bệnh này xuất hiện quanh năm trên diện rộng, đặc biệt là vào mùa mưa khi muỗi sinh sôi. Chúng tôi hy vọng rằng thông tin về bệnh kí sinh trùng đường máu ở gà do chúng tôi cung cấp sẽ giúp bạn đọc tránh được những tổn thất kinh tế đáng kể trong các trang trại nuôi gà.
