Phòng ngự phản công là chiến thuật quen thuộc trong bóng đá được nhiều huấn luyện viên nổi tiếng như Jose Mourinho, Diego Simeone lựa chọn cho đội bóng của mình. Và đội hình 4-5-1 chính là sơ đồ điển hình nhất cho chiến thuật phòng ngự phản công đó. Vậy sơ đồ 4-5-1 là gì? Ưu điểm và nhược điểm của chúng là gì? Tất cả sẽ được giải mã trong bài viết dưới đây.
Những điều bạn cần biết về sơ đồ 4-5-1
Sơ đồ 4-5-1 là gì
Theo như những người quan tâm tỷ lệ kèo nhà cái được biết, sơ đồ 4-5-1 là chiến thuật thi đấu bao gồm 4 cầu thủ phòng ngự, 5 tiền vệ và 1 cầu thủ tấn công. Trong đó, hàng thủ gồm 2 trung vệ và 2 hậu vệ biên. Hàng tiền vệ gồm 2 tiền vệ cánh và 3 tiền vệ. Hàng công chỉ có một trung vệ chịu trách nhiệm ghi bàn.
Ở vị trí đứng, một tiền vệ cầm quân sẽ là cầu nối kết nối 2 trung vệ phía dưới và 2 tiền vệ phía trên. CM sẽ thấp hơn 2 AC và cao hơn 2 CB. 2 tiền vệ cánh đứng song song với 2 hậu vệ, sẵn sàng lùi về phòng ngự và dâng cao tấn công.
Khi nào bạn chọn đội hình 4-5-1?
Không sai khi bóng đá được mệnh danh là môn thể thao vua bởi những trận đấu nảy lửa, những pha tấn công kỹ thuật và đằng sau tất cả là một chiến lược gia tinh quái. Huấn luyện viên người Đức Joachim Low từng nói:
“Có hai loại huấn luyện viên, loại thứ nhất sẽ xây dựng triết lý bóng đá của riêng mình, loại thứ hai sẽ tùy theo đặc điểm của đội hình để tìm ra phương pháp phù hợp, tôi là loại thứ hai”.
Nếu Pep Guardiola quá thành công với sơ đồ 4-3-3, 3-5-2 khiến Antonio Conte khiếp sợ thì 4-5-1 là lựa chọn phổ biến của những đội bóng tạm thời “yếu”. Nói một cách đơn giản, 4-5-1 thể hiện lối chơi phòng ngự và phản công, với mục đích giữ tỉ số và ghi bàn (nếu có thể). Trường hợp này xảy ra khi đội bóng không có quá nhiều ngôi sao, các nhân tố nòng cốt chấn thương hoặc gặp đối thủ mạnh và phải thi đấu xa nhà.
Hơn nữa, nhiều đội lựa chọn sơ đồ 4-5-1 ở các trận lượt về khi tỷ số trận lượt đi ở mức an toàn.
Ưu và nhược điểm của sơ đồ 4-5-1
Về cơ bản, mục tiêu của sơ đồ 4-5-1 là “thắng mà không thua”, đội sẽ tập trung giữ tỷ số và tận dụng cơ hội ghi bàn trong các pha phản công nhanh.
Ưu điểm
- Với sự phân bố dày đặc ở hàng tiền vệ (5 cầu thủ), ngay cả tiền đạo đơn độc cũng sẽ lùi về hỗ trợ hàng phòng ngự, sơ đồ 4-5-1 tạo ra một khối bê tông nhân lực dày đặc khiến đối phương khó có cơ hội tiếp cận khung thành. . Nếu thực hiện tốt, tỷ lệ đầu hàng là tối thiểu.
- Không chỉ mang ý nghĩa phòng thủ, 4-5-1 khá linh hoạt trong khả năng chuyển từ phòng thủ sang tấn công. Nhân lực đông đảo và hai tiền vệ chạy cánh linh hoạt ngay lập tức chuyển hóa thành sơ đồ tấn công tổng lực 4-3-3. Nhiều đội tận dụng cơ hội và ghi bàn từ những tình huống phản công nhanh như vậy.
- 4-5-1 không khiến cầu thủ chịu quá nhiều áp lực phải ghi bàn, áp lực lên tiền đạo được giảm bớt. Đội hình không tiến về phía trước giúp duy trì thể lực, cho phép có thời gian quan sát và nắm bắt sơ hở của đối thủ.
- Khi thi đấu với đội hình 4-5-1, đường giữa và hai đường còn lại gắn chặt với nhau, tạo ra rào cản lớn, khiến đối phương mất tinh thần chiến đấu vì không thể xâm nhập vòng cấm.
Nhược điểm
Bên cạnh những ưu điểm, sơ đồ 4-5-1 vẫn còn một số nhược điểm:
- Do lối chơi bê tông dày, chỉ tập trung vào phòng ngự nên tiền đạo trung tâm đôi khi khá biệt lập, chỉ có hàng tiền vệ và hàng thủ hoạt động.
- Khi bỏ cuộc trước, hàng tiền vệ không dám tiến lên vì sợ bị phản công, lúc này đội sẽ bế tắc, dẫn đến sơ hở.
- Tỷ lệ thành công của các pha phản công tương đối kém khi đội hình thấp và thời gian người tấn công giữ bóng để phản công đủ để hậu vệ đối phương phải rút lui để phòng thủ.
- Dù là chiến thuật thông minh và khôn ngoan nhưng 4-5-1 lại gây thất vọng cho người xem bởi một đội chỉ phòng thủ, đội kia chỉ tấn công. Sức hấp dẫn của trò chơi cũng sẽ giảm đi.
Cách chọn cầu thủ cho đội hình 4-5-1
Sơ đồ 4-5-1 không yêu cầu quá nhiều ngôi sao trong đội hình nhưng bù lại, mỗi thành phần trong sơ đồ cần đảm bảo thể lực ổn định và kỹ thuật tốt.
Về hàng công
Theo các chuyên gia giải mã kèo nhà cái, vì chỉ có một trung phong và thường ghi bàn trong những tình huống phản công nhanh nên tiền đạo này phải có khả năng tăng tốc nhanh, dứt điểm tốt và có chút lắt léo.
Những ST bạn có thể lựa chọn là: Kylian Mbape, Leo Messi, Luis Suarez, Cristiano Ronaldo hay Mohamed Salah.
Về tuyến giữa
Về tuyến giữa gồm 5 cầu thủ với 1 tiền vệ lùi, 2 tiền vệ chạy cánh và 2 tiền vệ. Tiền vệ này vẫn được coi là “nhạc trưởng” có khả năng phối hợp bóng tốt, có tầm nhìn chiến thuật và chuyền bóng tốt. Ví dụ: Busquest, Xavi, Indiesta, Zindane, Luka Modric, David Silva…
Cả hai tiền vệ cánh đều cần có nền tảng thể lực, kèm cặp tốt và sẵn sàng lùi sâu để hỗ trợ phòng ngự. Ví dụ: N’golo Kante, Casemiro, Fabinho, Kimmich….
Về 2 tiền vệ: Sự lựa chọn dễ dàng hơn khi họ đều là những cầu thủ có khả năng chuyền bóng và kiểm soát bóng tốt. Ví dụ: Frankie De Jong, Toni Kross…
Về hàng thủ
Sau tuyến giữa thì hàng thủ là chướng ngại vật cuối cùng trước thủ môn và khung thành. Trong một trận đấu chỉ cần một trận hòa, các cầu thủ phòng ngự phải có kinh nghiệm, gây sức ép tốt, tranh chấp 1:1 tốt và kỹ thuật chuyền bóng tốt khi cần phản công. Ví dụ: Virgi Vandijk, Sergio Ramos, Casemiro, Varane…
Hy vọng những thông tin về sơ đồ 4-5-1 là gì cũng như ưu nhược điểm của đội hình này sẽ là hướng dẫn nho nhỏ giúp các bạn trải nghiệm môn thể thao vua một cách thú vị và hấp dẫn hơn.
